Laatst bijgewerkt op 15 augustus 2022
Het menselijk lichaam is het tweede boek van de Italiaanse schrijver Paolo Giordano, gepubliceerd in 2012. In dit boek begeleidt de auteur de Italiaanse soldaten gestationeerd in Afghanistan. Paolo Giordano is ook de auteur van De eenzamheid van de priemgetallen en De hemel verslinden.
Op deze pagina
Ik stelde me een luitenant voor die een privéoorlog ontvlucht en daar zijn toevlucht vindt, in een andere oorlog die nog gevaarlijker is, maar minder persoonlijk. Die man werd de verteller van de roman.
In 2010 was Paolo Giordano in Afghanistan om de Italiaanse troepen te bezoeken. Als getuigenis van de reis publiceerde hij een korte video getiteld Veiligheidsbubbel (Bolla di Sicurezza).
De video duurt 15 minuten en is in het Italiaans.
De veiligheidsbubbel in het Afghaanse district Gulistan wordt gecontroleerd door soldaten, maar is niet echt een veilig gebied.
Zoals de militairen uitleggen, kunnen ze dankzij de goede relatie met de lokale bevolking meer controle uitoefenen en minder incidenten verwachten.
Giordano zegt: "Toen ik Gulistan voor het eerst verliet, had ik heimwee.
Thuis ben ik begonnen met het schrijven van een roman die zich afspeelt in Gulistan. Het was mijn bedoeling om mijn verblijf op die vijandige plek te verlengen".
"Het viel me op dat de meeste soldaten van mijn leeftijd waren. Op een ander levenspad had ik mezelf bij hen kunnen vinden. Ik vroeg me af hoe het zou zijn."
De Italiaanse maarschalk Antonio René leidt een peloton jonge soldaten dat op missie is gestuurd naar Afghanistan. Voor velen van hen is de missie de eerste grote test: niet alleen als soldaat, maar ook als een levenservaring.
De soldaten zijn gestationeerd in een van de gevaarlijkste gebieden van het conflict: de FOB (Forward Operating Base) "Ice", een basis in het midden van de woestijn met 180 soldaten, omringd door kale bergen.
Als je er per helikopter komt, is de eerste indruk dat er niets is. Er is alleen woestijn.
Er is niets rond de basis, alleen zand. Het daglicht is zo sterk dat het conjunctivitis veroorzaakt. 'S Nachts kun je de lichten niet aandoen om te voorkomen dat je de schoten van de vijanden trekt.
"Het menselijk lichaam" vertelt het verhaal van de medische luitenant Alexander van Egypte, en van een groep soldaten.
Net als veel andere soldaten is de luitenant uit vrije wil in Afghanistan.
"Ik moest alleen zijn. Ik heb mijn vrouw niet gesproken, behalve als laatste afscheid", zegt een van de soldaten.
De soldaten, allemaal jonge jongens van dezelfde leeftijd als Paolo Giordano, bouwen een netwerk van relaties op binnen de basis.
De schrijver merkt op: "Om de dynamiek tussen hen te verkennen, liet ik me inspireren door die van mijn vriendengroep".
"Ik wilde vertellen over de pijnlijke overgang van die jongens van zorgeloze jonge mensen naar mannen.
Wanneer iedereen verantwoordelijkheden tegenkomt die ze niet willen, of die ze niet op zich willen nemen."
Het moment waarop ze gedwongen worden hun veiligheidszone te verlaten en naar buiten te komen.
"Ik vroeg me af hoe angst en soortgelijke spanningen maandenlang in toom konden worden gehouden, en op welke onverwachte manieren het zich kon uiten."
Op de militaire basis is het niet mogelijk om intimiteit te hebben. Soldaten leven in nauw contact, altijd. De lichamen worden na een tijdje vertrouwd.
Filters en verdedigingen verliezen hun betekenis en de mensheid komt sterk naar voren.
"Vanaf het begin had ik de indruk de mensen die ik ontmoette goed te kennen", zegt Giordano.
"Ik wachtte op een helikopter, samen met enkele soldaten. Een van hen zette zijn helm op de grond en deed daar zijn zaken, waar iedereen bij was. Het voelde als iets heel natuurlijks".
Zegt een soldaat:
"Als je opgroeit in een militaire context raak je gewend aan de regels, je hebt de neiging om deel uit te maken van een groep, om in een andere context te leven dan de civiele".
Het menselijk lichaam is een roman die zich afspeelt in een oorlogscontext, maar die niet het verhaal van een gewapende oorlog vertelt. Het is geen boek over geweld.
De schrijver Paolo Giordano richt zich op menselijke relaties, op het volwassen worden en op de reden van bepaalde keuzes. Over het leven en de emoties van jonge soldaten.
Net als in "De eenzaamheid van priemgetallen", is Giordano goed in het beschrijven van de toegang tot de volwassen wereld, de verantwoordelijkheden tegenover zichzelf en anderen.
De soldaten beleven een ervaring die hen diep zal raken. Het boek begint als volgt:
In de jaren na de missie deed ieder van de jongens zijn best zijn leven onherkenbaar te maken, totdat de herinneringen aan dat andere leven, dat van daarvoor, een vals, kunstmatig licht kregen en ze er zelf van overtuigd raakten dat niets van wat er gebeurd was echt gebeurd was, of in elk geval niet met hen.
Een ander element dat "Het menselijk lichaam" deelt met "De eenzaamheid van priemgetallen" is de moeilijkheid om iemands gevoelens aan anderen over te brengen.
De relaties tussen de personages in de roman slagen er nooit in om hun eenzaamheid op te lossen. Onder de soldaten is er een groot aantal dynamieken, maar er zijn weinig situaties waarin vriendschap tot uiting komt.
Paolo Giordano's tweede boek werd algemeen gewaardeerd door zowel het publiek als de critici. Dit ondanks hoge verwachtingen, na het uitzonderlijke debuut van De eenzaamheid van de priemgetallen.
De belangrijkste punten van kritiek op het boek zijn twee: de karakterisering van de personages en een beetje stilistische vlakheid.
De militaire basis wordt heel goed beschreven: de schrijver heeft zichzelf duidelijk goed gedocumenteerd voordat hij aan het boek begon.
Sommige lezers vonden de personages echter een beetje te stereotiep. Elke soldaat heeft een specifieke eigenschap waarin hij van het begin tot het einde van het boek is opgesloten.
Ook de schrijfstijl is heel regelmatig. Het boek is goed geschreven en accuraat, maar lijkt geen specifieke literaire inzichten te bieden.
Paolo Giordano werd in 1982 in Turijn geboren. Hij heeft een graad in natuurkunde aan de Universiteit van Turijn en een Ph.D. in theoretische natuurkunde.
Paolo Giordano staat in Italië en in het buitenland bekend om een zeer beroemde roman, De eenzaamheid van priemgetallen (La solitudine dei numeri primi), gepubliceerd in 2008.
Andere boeken van Paolo Giordano zijn Het menselijk lichaam, gepubliceerd in 2012, en De hemel verslinden (Divorare il Cielo, 2018).
Lees meer over Paolo Giordano.
Ik ben een Italiaan uit Lombardije, in de buurt van het Gardameer. In Italië werkte ik in de toerisme en reissector. Mijn talenkennis bracht me naar Nederland, waar ik werkzaam ben in de communicatiesector.
Op Alle Italiaanse schrijf ik over mijn passies, zoals Italiaanse films en literatuur, terwijl ik mijn Nederlands oefen.
