Laatst bijgewerkt op 5 augustus 2022
Limoncello of limoncino? De oorsprong van de populaire Italiaanse likeur op basis van citroen, het eenvoudige recept om het zelf te maken, en de beste merken die je kunt kopen.
Zoals bij veel "made in Italy" producten, is het vaststellen van de oorsprong van limoncello een serieuze zaak.
De eerste persoon die het handelsmerk "Limoncello" registreerde, was Massimo Canale in Capri in 1988.
De heer Canale stamde af van een familie die, via zijn restaurant op het blauwe eiland Capri, sinds het begin van de twintigste eeuw de alcoholische drank op basis van citroen produceerde.
De specialiteit van het restaurant was namelijk een citroen likeur gemaakt volgens het eeuwenoude recept van de nonna. Citrusvruchten, citroenen en sinaasappels werden gekweekt in hun weelderige tuin.
De oorsprong van Limoncello wordt echter betwist. De traditie van limoncello is niet alleen op het eiland Capri, maar aan de hele kust van Amalfi. Zelfs in Sorrento en Amalfi werd de citroenlikeur geproduceerd en door iedereen gewaardeerd.
Volgens het verhaal boden rijke families de limoncello aan hun gasten aan; vissers en boeren gebruikten limoncello om de kou te bestrijden; de broeders produceerden het in de kloosters.
Kortom: iedereen houdt van limoncello.
Sinds de jaren '90 is limoncello ook buiten Italië populair geworden en tegenwoordig wordt het over de hele wereld op de markt gebracht: net als bij andere originele Italiaanse dranken, bijvoorbeeld Amaretto en Vermouth.
Op deze pagina
Wij zijn Italianen in Nederland en we schrijven deze pagina ook om ons Nederlands te oefenen. Vergeef ons als ons schrijven soms creatief is. 🙂
Om kwaliteit en herkomst te garanderen, hebben de citroenen van Sorrento en van de Amalfi kust de Europese erkenning gekregen van product met Beschermde Geografische Aanduiding (I.G.P.).
De Sfusato Amalfitano citroenen worden geteeld op een oppervlakte van 700 hectare citroenboomgaarden, door ongeveer 1500 producenten. De gemiddelde productie per hectare is 2 ton.
De vrucht wordt gekenmerkt door een langwerpige elliptische vorm, een gladde schil en een felgele kleur. Het aroma en de geur zijn intens en sterk, het sap overvloedig en zeer zuur, en met weinig zaden.
De citroenbomen van de Amalfi kust worden gekweekt op de typische terrassen. De teelt vindt plaats onder steigers van kastanjepalen, om beschut te zijn tegen de elementen.
De planten staan op veilige afstand van elkaar.
De oogst vindt meestal plaats in de periode van februari tot oktober en gebeurt met de hand om direct contact van de citroenen met de grond te voorkomen.
De kust van Amalfi strekt zich uit over meer dan 50 km - van Positano tot Vietri sul Mare. Het heeft een oppervlakte van 100 vierkante kilometer, omvat 15 gemeenten en het hoogste punt bereikt 1.036 meter.
Het is een plaats met een rijke geschiedenis, zetel van de Maritieme Republiek Amalfi in 839 na Christus. en is nu opgenomen in het Unesco werelderfgoed.
De citroenen van de Amalfikust worden gebruikt voor de productie van de traditionele Limoncello van Sorrento.
In 2008 kreeg de likeur gemaakt met deze citroenen ook de I.G.P.-erkenning, met de naam 'Sorrento Citroen Likeur'.
De originele en echte Limoncello di Sorrento I.G.P. moet worden geproduceerd in een van de gemeenten van het gebied dat loopt van Vico Equense tot Massa Lubrense, en ook op het eiland Capri.
Dus niet op Sicilië, zoals vaak wordt gedacht.
De citroen van de Amalfi kust (Limone Costa d'Amalfi IGP) wordt veel gebruikt in voedsel, dankzij het intense aroma, de dikke schil, het sappige en halfzoete vruchtvlees en de bijna afwezigheid van zaden.
Het typische gebruik van citroen is als smaakmaker: op vis, op zeevruchtenhapjes, op voorgerechten, op vlees. Citroen wordt heel, in plakjes of zelfs alleen als ingrediënt gebruikt. De chef-koks van de kust van Amalfi hebben er het gastronomische symbool van gemaakt.
Sommige bars in de omgeving serveren zelfs citroen koffie.
Citroen van Sorrento en Amalfi wordt ook gebruikt in desserts, en het onmiskenbare aroma is de basis van vele lokale specialiteiten: taarten, soesjes, chocolaatjes en andere typische lokale zoetigheden zoals de delizie.
Als je naar Italië gaat, zul je merken dat de citroen likeur op veel plaatsen Limoncino heet, en niet Limoncello. Waarom?
Limoncino is de naam die in Noord-Italië wordt gebruikt. Citroenen gedijen ook goed in veel andere regio's die niet aan de kust van Amalfi liggen. Inderdaad, de oudste getuigenissen van citroenlikeur komen uit Noord-Italië.
In de 19e eeuw noemde de dichter Eugenio Montale de likeur die in de Cinque Terre werd geproduceerd, "citroen nectar".
Tegenwoordig is de limoncino die in de Cinque Terre wordt geproduceerd een biologisch product dat wordt beschermd door de Regio Ligurië en het Cinque Terre Park, en wordt gekenmerkt door het kwaliteitskeurmerk van typische producten.
Ter vergelijking: het recept voor limoncello uit Amalfi, Capri en Sorrento is iets recenter.
Limoncello wordt niet alleen geproduceerd in Ligurië en Campanië: in Italië wordt het tegenwoordig op grote schaal industrieel gemaakt, ook in Sicilië en Calabrië.
Je kunt zelf limoncello maken, het is snel en gemakkelijk. Als je goede onbehandelde citroenen hebt, kun je deze bereiden met het recept dat we hieronder schrijven.
Limoncello is een zeer gemakkelijk likeur om thuis te bereiden. Er zijn veel variaties op het originele recept, die zowel in de percentages suiker als alcohol veranderen.
De limoncello op de markt verschilt sterk per producent: het alcoholgehalte is gemiddeld 30%, maar kan variëren tussen 25% vol en 37%. Suiker is ook zeer variabel, van 18% tot 29%. Sommigen geven de voorkeur aan een laag alcoholische en zeer zoete limoncello, anderen geven de voorkeur aan meer alcoholische en niet erg zoete likeur.
Het "perfecte recept" hangt dus af van persoonlijke smaak.
De ingrediënten zijn eenvoudig en je kunt experimenteren om een zoetere of meer alcoholische likeur te krijgen.
Hier melden we het beste Italiaanse recept dat we kennen, het recept waarmee je niet fout kunt gaan: de "wetenschappelijke" limoncello, gepresenteerd door de chemicus en wetenschapsschrijver Dario Bressanini op de blog Wetenschap in de Keuken (Scienze in Cucina).
Waarom hebben we voor dit recept gekozen? Om twee redenen.
Allereerst kun je de ingrediënten precies berekenen: het kan niet fout gaan.
Het is een supersnel recept: in slechts 3 dagen, maar zelfs één is genoeg, krijg je een uitstekende en verse limoncello.
Het recept dat we voorstellen is gekalibreerd om te worden gemaakt met de schil van 5 citroenen. In feite krijg je voor elke citroen ongeveer 40 g schil, voor een totaal van 200 g citroenschillen.
Je hebt ongeveer 30 gram nodig voor elke 100 milliliter alcohol voor voedselgebruik (96%).
Met dit recept krijg je een limoncello met een alcohol percentage van 30%.
Neem allereerst citroenen met een eetbare schil.
De citroenschil is, net als die van andere citrusvruchten, samengesteld uit een wit sponsachtig deel, albedo genaamd, en een dunne gekleurde schil, rijk aan essentiële oliën, genaamd flavedo. De flavedo is het onderdeel dat je nodig hebt. Daarentegen is het albedo, het wit, bitter en geeft het niet veel aroma's.
Was en schil de citroenen met een dunschiller. Zorg ervoor dat je alleen de flavedo verwijdert.
Doop de citroenschillen in 670g van alcohol 96% en laat ze op kamertemperatuur rusten.
Tijdens deze fase dringt de alcohol door in de flavedo en vervangt het aanwezige water dat er weer uit komt.
De alcohol lost de essentiële oliën op die geleidelijk in oplossing komen.
Als bakje voor alcohol kun je de lege jampotjes gebruiken.
Het is belangrijk dat de potten goed gesloten zijn en dat ze op een donkere plaats worden bewaard.
Dit komt omdat sommige van de geëxtraheerde stoffen lichtgevoelig zijn en in het licht worden afgebroken.
Heb je geen donkere plek om de pot op te bergen? Geen probleem: bekleed de fles met aluminiumfolie, om het licht niet door te laten.
Schud de potje een of twee keer per dag om de oplossing te homogeniseren.
De essentiële olie in flavedo kan niet alleen verslechteren door licht, maar ook door de zure omgeving. Daarom wordt het afgeraden om citroensap aan limoncello toe te voegen.
Elk recept geeft verschillende bewaartermijnen aan: van een week tot veertig dagen. Maar hoeveel dagen maceratie zijn er echt nodig om de essentiële oliën uit citroen te extraheren?
Een onderzoek van het Department of Food Sciences van de Universiteit van Napels toonde aan dat één dag maceratie voldoende is om de belangrijkste componenten volledig te extraheren.
Om zelfs de secundaire aroma's volledig te extraheren, duurt het drie dagen.
Hoe lang is het wachten dan?
We raden je aan om zowel met één dag als met 3 dagen te proberen, en dan te kijken welke het beste is. In beide gevallen is het recept erg snel en kosten de ingrediënten niet veel. Het is het proberen waard!
Bressanini stelt dat de limoncello die een dag heeft gerijpt in zijn test een fris citroenaroma heeft. In plaats daarvan heeft degene die 3 dagen gerijpt is een smaak die meer lijkt op de limoncello die je al in de winkel koopt.
Na maceratie, na één of 3 dagen, verwijder de schil en filter de alcoholische extracten.
Hoeveel water is er nodig in vergelijking met alcohol? In ons recept geven we de gedefinieerde hoeveelheden aan om een limoncello te krijgen met een alcoholpercentage van 30%.
Je kunt natuurlijk experimenteren en de verhoudingen variëren als je van een meer alcoholische of meer gezoete limoncello houdt.
Zodra de alcohol is gefilterd en de citroenschillen zijn verwijderd, voeg je de suiker toe (550 g). Voeg vervolgens 1100g water toe. De vloeistof krijgt een ondoorzichtig uiterlijk.
Meng goed zodat het mengsel homogeen wordt.
Zodra het mengen is voltooid, giet de vloeistof in de flessen en laat deze minimaal een week rusten.
Limoncello wordt meestal koud geserveerd. Het kan zonder problemen zowel in de koelkast als in de vriezer worden gekoeld.
Geniet van je zelfgemaakte limoncello! 🍋
Villa Massa produceert gecertificeerde Limoncello van Sorrento, volgens het oude familierecept uit het begin van de 20e eeuw.
Naar onze mening is Villa Massa limoncello een van de beste, en het is onze favoriet onder degenen die je in Nederland kunt kopen.
Waarom vonden we het zo lekker? Omdat het in tegenstelling tot anderen niet te zoet is. De smaak is licht bitter maar niet te veel; het is de limoncello die ons het meest herinnert aan wat we thuis maken.
Het alcoholpercentage van Villa Massa limoncello is 30% VOL.
Het bedrijf werd in 1991 opgericht door de broers Sergio en Stefano Massa en is gevestigd in Piano di Sorrento, in het hart van het schiereiland van Sorrento.
De citroenen die voor de limoncello van Villa Massa worden gebruikt, komen deels uit de tuinen van het bedrijf en deels van externe gewassen, allemaal uit de regio Sorrento.
Ook in Italië staat Villa Massa bekend om de kwaliteit van de citroenen waarmee het de traditionele Limoncello van Sorrento produceert.
De citroenen worden gekweekt onder overkappingen van 3 meter hoge kastanjepalen, die als steiger dienen om de planten te beschermen tegen regen en kou.
De citroenen worden met de hand geoogst en voorkomen dat het fruit in contact komt met de grond.
Producent Villa Massa was ook een van de eersten die voorstelde om de limoncello-flessen in de vriezer te bewaren. De Villa Massa fles is hier speciaal voor ontworpen. Villa Massa limoncello bevriest niet, omdat het gebruik maakt van hoogwaardige alcohol en de aanwezigheid van suiker.
Hetzelfde zou ook moeten gelden voor de limoncello die je thuis maakt. Aan de andere kant kan een deel van de limoncello op de markt, bevriezen: wees voorzichtig.
Limoncello moet in ieder geval in de vriezer worden bewaard, omdat de kou zijn consistentie behoudt.
Een ander voordeel is dat, wanneer je er zin in hebt, je de Limoncello al koud aantreft en klaar om geproefd te worden.
Geen ruimte in de vriezer? Zet het in ieder geval een paar uur in de vriezer voordat je het aan je gasten serveert. Limoncello moet eigenlijk koud geserveerd worden, want zo is het aanzienlijk beter te drinken.
We raden je aan om de Limoncello Crème in de koelkast te bewaren, omdat deze minder alcoholisch is en de neiging heeft om te bevriezen.
Limoncello kan op elk moment van de dag gedronken worden, maar wordt in Italië meestal aan het einde van de maaltijd geserveerd, samen met het dessert.
In werkelijkheid is het niet echt logisch om limoncello als een digestief te beschouwen: limoncello is een zeer suikerhoudende drank en verteert niet als een kruidenbitter. Het feit dat het een digestief is, is gewoon een populair geloof.
We raden aan om het minstens een uur te laten afkoelen voordat je het drinkt. Dit verbetert de smaak en maakt de drank verfrissender.
We raden je aan een borrelglas te gebruiken en de glazen ook in te vriezen. Een leeg borrelglas breekt niet.
Schenk de likeur in een borrelglas. Limoncello wordt vaak geserveerd in een borrelglas of een glas met lange steel. Let op: glazen met een lange steel kunnen echter gemakkelijk breken.
Limoncello wordt meestal puur geserveerd, zonder ijsblokjes. Voeg alleen ijsblokjes toe als de limoncello of het glas nog niet koud zijn.
Zeker in bars wordt limoncello ook als shot gedronken, allemaal in één keer. We drinken het graag in kleine slokjes en stoppen even om de smaak te ruiken.
Limoncello gaat meestal niet gepaard met voedsel; alleen met een schijfje citroen als decoratie.
Probeer ook Limoncello Spritz: de nieuwe Italiaanse cocktail die limoncello combineert met een ander beroemd Italiaans product, Prosecco uit regio Veneto.
We raden je aan om Limoncello zelf thuis te maken, want het smaakt heerlijk. Maar mocht je ongeduldig zijn, in Nederland is Limoncello te koop in 70 cl en 1 literflessen in webwinkels als Gall & Gall en Drankdozijn.
Ik ben een Italiaan uit Trentino. Ik studeerde filosofie in Padua en werkte vele jaren tussen Milaan en Amsterdam op het gebied van media en cultuur.
Sinds 2021 schrijf ik op Alle Italiaanse om mijn Nederlands te verbeteren; ondertussen deel ik met jullie de gewoonten en tradities van mijn land, en de recepten die ik thuis in Nederland bereid.
We hebben een kleine en leuke app gemaakt om Italiaans te leren 🙋
