Laatst bijgewerkt op 23 december 2023
Niccolò Ammaniti is een Italiaanse schrijver en regisseur uit Rome, bekend van Ik haal je op ik neem je mee en Ik ben niet bang, romans waaruit Gabriele Salvatores twee gelijknamige films heeft opgenomen; en Zo God het wil, winnaar van de Premio Strega prijs in 2007. Zijn boeken zijn vertaald in meer dan veertig landen.
Niccolò Ammaniti werd geboren op 25 september 1966 in Rome, stad waar hij opgroeide en waar hij nog steeds woont. Aan de universiteit studeerde hij Biologische Wetenschappen, maar behaalde zijn diploma nooit. Het lijkt erop dat Ammaniti, in plaats van het proefschrift te schrijven, het concept van zijn eerste roman schreef: Kieuwen, Branchie.
Kieuwen (Branchie) is Ammaniti's eerste roman, voor het eerst gepubliceerd in Italië in 1994 door Ediesse, en later door Einaudi in 1997. Kieuwen wordt in Nederland uitgegeven door Lebowski.
De hoofdpersoon van de roman is een jongen uit Rome die als beroep aquaria maakt. Als hij onverwachts kanker krijgt, neemt hij een baan aan om een aquarium te bouwen in India. Aangekomen in India begint het avontuur: de jongen maakt een reeks onwaarschijnlijke gebeurtenissen mee. Hij wordt ontvoerd door leden van een sekte, hij sluit zich aan bij een groep muzikanten, hij wordt verliefd op een meisje dat in een kasteel woont. Ten slotte ontdekt hij dat zijn werkgever een crimineel is die een illegale handel drijft.
In 1999 maakte regisseur Francesco Ranieri Martinotti een gelijknamige film geïnspireerd op Ammaniti's boek Kieuwen; de hoofdrolspelers zijn Gianluca Grignani en Valentina Cervi.
In 1996 schreef Ammaniti een kort verhaal met Luisa Brancaccio, getiteld Seratina (zoals avondje), dat werd gepubliceerd in de bloemlezing Gioventù cannibale: een verzameling korte verhalen geschreven door verschillende schrijvers.
De korte verhalen van Gioventù cannibale hadden allemaal een schrijfstijl en setting, die pulp zijn zoals de scènes in de film Pulp Fiction van regisseur Quentin Tarantino.
De auteurs van de verhalen in de bloemlezing, waaronder Ammaniti zelf, zullen in de volgende periode I cannibali worden genoemd, letterlijk de kannibalen.
Halverwege de jaren negentig verspreidde zich in Italië een literaire stijl die noir-situaties voorstelde, die doen denken aan de stijl van de film Pulp Fiction van Quentin Tarantino.
Verhalen verteld met sterke beelden, elementen uit de popcultuur en verwijzingen naar avant-garde Amerikaanse literatuur.
Het is de Italiaanse pulp: de Italianen beweren dat het autonoom is in de stijl van Amerikaanse films, maar het begon in Italië toen Tarantino's films beroemd begonnen te worden.
Ammaniti en de andere 'kannibalen' waren de eersten die dit soort verhalen in de Italiaanse literatuur invoerden. Dit leverde hem de waardering van het publiek op, maar ook de kritiek van literatuur critici.
Gioventù cannibale werd uitgebracht in 1996, met een perfecte timing. De auteurs werden geassocieerd met het label pulp en werden i cannibali genoemd. Een definitie gegeven door de media, en niet door de schrijvers zelf.
Naast Niccolò Ammaniti zijn de andere auteurs van de bloemlezing: Luisa Brancaccio, Paolo Caredda, Matteo Galiazzo, Massimiliano Governi, Daniele Luttazzi, Aldo Nove, Andrea G Pinketts, Stefano Massaron.
Fango, gepubliceerd in 1996 in Italië, is een ander boek van Ammaniti dat vaker wordt geassocieerd met i cannibali.
Fango (letterlijk modder) is ook een verzameling korte verhalen, maar ze zijn allemaal geschreven door Ammaniti. We denken dat ze niet in het Nederlands zijn vertaald.
De collectie bevat de verhalen Vivere e morire al Prenestino (Leven en sterven in Prenestino) en L'ultimo capodanno dell'umanità (Het laatste nieuwjaar van de mensheid).
De karakters van Ammaniti zijn non-conformisten, zwervers en zijn verwikkeld in groteske situaties. De verhalen mixen verschillende genres: van thriller tot Italiaanse komedie, beïnvloed door Tarantino's cinema.
Van L'ultimo capodanno dell'umanità is een film gemaakt waar we bij Alle Italiaanse dol op zijn: L'ultimo capodanno, een film van Marco Risi en met actrice Monica Bellucci. De film is niet erg bekend in Italië, maar hij is erg grappig en we raden aan hem te bekijken.
Ik haal je op, ik neem je mee (Ti prendo e ti porto via) is de tweede roman van Ammaniti, gepubliceerd in Italië in 1999.
Het verhaal speelt zich af in het denkbeeldige dorp Ischiano Scalo: een treurig dorp vlakbij de zee, maar afgewezen door het toerisme: te warm en te veel muggen in de zomer, te koud in de winter. In deze setting vertelt de roman twee gekwelde liefdesverhalen: een verhaal dat grotesk, komisch en sentimenteel tegelijk is.
>Ammaniti werd bekend bij het internationale publiek met de roman Ik ben niet bang, gepubliceerd in 2001.
Gelegen op het platteland van Apulië, in een zeer hete zomer, speelt een groep kinderen te midden van de korenvelden. Michele, de hoofdpersoon van het boek, doet een ontdekking: er is een kind gevangen in een gat. Michele zal in de loop van de geschiedenis nog vele andere ontdekkingen doen: vooral dat het kwaad bestaat.
In 2003 produceerde regisseur Gabriele Salvatores een film met dezelfde naam.
Sinds 17 september 2005 is hij getrouwd met actrice Lorenza Indovina, die ook speelde in de film La tregua (Het respijt) van Francesco Rosi, gebaseerd op de roman van Primo Levi.
Vijf jaar na Ik ben niet bang keert Ammaniti terug met Zo God het wil (Come Dio comanda), uitgebracht in 2006.
Net als in Ik haal je op, ik neem je mee is de hoofdpersoon een tiener: Cristiano Zena. Samen met zijn vader Rino vecht Cristiano tegen de wereld in de achtergestelde en gewelddadige periferie van Noordoost-Italië.
In Italië was Zo God het wil erg populair bij publiek en lezers, maar de kranten schreven controversiële recensies. Desondanks wint Ammaniti dankzij Zo God het wil in 2017 de Premio Strega, de belangrijkste Italiaanse literaire prijs.
Rino en Cristiano Zena zijn vader en zoon. De moeder is weg en ze wonen alleen. Rino is werkloos, gewelddadig, alcoholist en de maatschappelijk werker dreigt de voogdij over zijn zoon in te trekken. Maar Rino houdt van Cristiano en probeert hem een opleiding te geven.
Om hun leven te veranderen besluiten Rino en zijn twee vrienden Danilo en Quattro Formaggi een misdaad te organiseren: een geldautomaat beroven. Het hele verhaal van Zo God het wil draait om de nacht van de overval.
Ook van Zo God het wil maakte Gabriele Salvatores een film met dezelfde naam, uitgebracht in 2008.
In 2009 publiceerde Ammaniti de roman Laat het feest begint! (Che la festa cominci) met de uitgever Einaudi.
Uit Laat het feest begint! er zijn geen films gemaakt, en dat is jammer. Het verhaal begint als volgt: de miljardair ondernemer Sasà Chiatti wil het grootste feest ooit organiseren.
Het feest wordt gehouden in zijn residentie in het centrum van Rome, in het park van Villa Ada. Veel VIP's, politici en sporters zijn uitgenodigd: een circus van allerlei soorten mensen, die in de roman leven geven aan een grote menselijke komedie. En natuurlijk degenereert het feest al snel.
Zoals het op de achterkant van de Italiaanse editie staat: Ammaniti weet de ondeugden en deugden van onze tijd vast te leggen.
Ik en jij (Io e te), gepubliceerd in 2010, is Ammaniti's zesde roman. Het is een roman over eenzaamheid, en het is erg goed. Zozeer zelfs dat regisseur Bernardo Bertolucci in 2012 zijn laatste film met dezelfde titel maakte.
Het boek vertelt een week uit het leven van Lorenzo, een verlegen en introverte tiener. Lorenzo zegt tegen zijn moeder dat ze met zijn klasgenoten op skivakantie moet gaan; maar ze hebben hem niet uitgenodigd.
Gedurende die week zoekt Lorenzo zijn toevlucht in de kelder van het huis, waar hij alles heeft wat hij nodig heeft: eten, een bed, Coca-Cola en een voorraad horrorromans.
Olivia, haar tien jaar oudere halfzus, arriveert plotseling in de kelder. Ook zij is alleen: teleurgesteld in haar liefdesleven en verslaafd aan heroïne.
In de loop van de week ontstaat er nabijheid en solidariteit tussen de twee jongens.
Een delicaat moment (Il momento è delicato) is de titel van een verhalenbundel uit Ammaniti, gepubliceerd in 2012 in Italië en ook vertaald in het Nederlands.
De titel komt van een zin van uitgeverij Mondadori, die Fango niet wilde publiceren omdat dat soort verhalen niet goed verkochten. Ze vertelden Ammaniti dat "het moment delicaat is".
Anna is Ammaniti's zevende roman. Aan de basis van het boek staat de vraag: wat zouden kinderen doen als ze aan hun lot werden overgelaten?.
De schrijver zegt:
Het is het laatste boek in mijn reeks tienerromans. Anna overtreft alle anderen omdat zij de enige is die volledig vrij is. Het is niet geconditioneerd door volwassenen, maar kan al zijn sterke en zwakke punten uitdrukken.
Het verhaal speelt zich af op Sicilië, in een wereld waar een virus alle volwassenen heeft gedood, maar geen kinderen.
Anna is een dappere dertienjarige die op zoek gaat naar haar ontvoerde broertje. Op een eiland dat is heroverd door de wilde natuur, laat Anna zich leiden door het instructieboek dat haar moeder heeft achtergelaten. En dag na dag ontdekt hij dat de regels van vroeger niet meer gelden, hij zal nieuwe moeten verzinnen.
Met Anna verandert Niccolò Ammaniti opnieuw van genre in vergelijking met eerdere romans. Anna is een aangrijpende roman, die je doet nadenken over het leven. Zoals Anna ontdekt, het leven is niet van ons, het gaat door ons heen.
In verschillende interviews herinnert Ammaniti dat er in zijn verhalen weinig van hem, van de schrijver, te vinden is. Door het verhaal vertelt de auteur zichzelf niet. Wij zijn het met hem eens.
Een ander kenmerk van Ammaniti is dat je er geen specifiek literair genre aan kunt toeschrijven. Zijn boeken kunnen inderdaad worden gegroepeerd op subgenres; maar je kunt bijvoorbeeld niet zeggen dat Ammaniti een schrijver is van thrillers of all'italiana komedies. Omdat hij verhalen schreef in veel verschillende genres.
Maar alle verhalen van Ammaniti zijn typisch Italiaans. De karakters zijn Italiaans, en de instellingen ook. Op deze manier kan de lezer zich gemakkelijker identificeren, of in ieder geval aspecten herkennen waardoor het verhaal meer dichterbij voelt. Het is het effect van het kijken naar Pulp Fiction, maar dan dicht bij huis.
Bijna alle boeken van Ammaniti zijn ook films geworden: Kieuwen, L'ultimo capodanno, Ik ben niet bang, Zo Got het wil, Ik ej jij, Anna.
De film gebaseerd op het gelijknamige boek werd in 1999 geproduceerd door regisseur Francesco Ranieri Martinotti, met acteurs Gianluca Grignani en Valentina Cervi. De film had een prima budget, maar was geen groot succes.
Zoals we hierboven ook schreven, is L'ultimo capodanno een film waar we erg van houden. Het werd in 1998 geregisseerd door regisseur Marco Risi. Het heeft een cast van getalenteerde acteurs, waaronder Monica Bellucci. We raden het ten zeerste aan.
In 2012 maakte de beroemde regisseur Bernardo Bertolucci een film van de Ammaniti-roman Io e te (Ik en jij. De film is belangrijk omdat het Bertulucci's laatste als regisseur was. Zijn vorige film was The Dreamers, bijna tien jaar eerder, in 2003.
Regisseur Gabriele Salvatores heeft twee films gemaakt uit twee boeken van Ammaniti: Io non ho paura (Ik ben niet bang) en Come Dio comanda (Zo Got het wil), waarin het thema van de vader-zoonband terugkeert, dit keer in de buitenwijken van Noordoost-Italië.
Ammaniti's meest recente werk voor televisie was de Anna tv-serie, geïnspireerd op de gelijknamige roman.
De opnames voor Anna begonnen eind 2019 op Sicilië en net als in het boek vertellen ze het verhaal van een virus dat de dood van alle volwassenen veroorzaakt.
Ik ben een Italiaan uit Lombardije, in de buurt van het Gardameer. In Italië werkte ik in de toerisme en reissector. Mijn talenkennis bracht me naar Nederland, waar ik werkzaam ben in de communicatiesector.
Op Alle Italiaanse schrijf ik over mijn passies, zoals Italiaanse films en literatuur, terwijl ik mijn Nederlands oefen.
